Skip to content Skip to footer

Malarstwo Władysława Markiewicza październik – grudzień 2023

Władysław Markiewicz urodził się 6 stycznia 1892 roku w Głowience koło Krosna. Już jako
dziecko rysował węglem i burakiem po ścianach chałup i stodół. Po ukończeniu Państwowej
Szkoły Realnej w Krośnie i złożeniu tam egzaminu dojrzałości w roku 1912 rozpoczął studia
na Politechnice Lwowskiej. Jednak dwa lata później przerwał studia, gdy w związku z
wybuchem pierwszej wojny światowej został powołany do służby wojskowej w armii austro-
węgierskiej i wysłany na front. W roku 1915, po zdobyciu przez Moskali twierdzy Przemyśl,
dostał się do niewoli rosyjskiej. Przebywał w obozach jenieckich na Uralu (w Jekaterynburgu)
do wybuchu rewolucji bolszewickiej. Po wyjściu na wolność pracował w gubernialnym
komitecie do spraw uchodźców i równocześnie jako nauczyciel w polskim gimnazjum w
Astrachaniu. Wrócił potem do Jekaterynburga (Świerdłowska), gdzie pracował jako technik w
przedsiębiorstwie budowlanym, a także wykładał geometrię wykreślną w tamtejszej Szkole
Politechnicznej. Tam też założył rodzinę i przeżył wiele dramatycznych sytuacji podczas
szalejącej rewolucji. W 1918 roku chociażby rozmawiał dwukrotnie przez ogrodzenie posesji
kupca Mikołaja Ipatiejewa z carem Mikołajem II, internowanym tam, a później
zamordowanym przez bolszewików. Pod koniec 1921 roku wraz żoną i córką powrócił do
Polski. Pracował jako technik przy budowie Huty Szkła w Krośnie. W 1927 roku w Akademii
Sztuk Pięknych w Krakowie złożył egzamin z rysunku jako przedmiotu nauczania w szkołach
średnich ogólnokształcących i seminariach nauczycielskich. Od tego roku pracował jako
nauczyciel rysunku w Państwowym Gimnazjum w Pszczynie, gdzie uczył do 1931 roku oraz
w Państwowym Gimnazjum w Bielsku, z językiem wykładowym niemieckim. Tam też uczył
rysunku w prywatnym gimnazjum i końcem lat trzydziestych miał swoją pierwszą i jedyną
wystawę indywidualną, złożoną z prac olejnych formatów większych niż prezentowane
obecnie. W 1939 roku cudownie uniknął aresztowania przez Niemców za działalność
społeczną i narodową, powrócił także w rodzinne strony z żoną i trójką dzieci. Podczas
okupacji niemieckiej i zaraz po wojnie pracował w Spółdzielni Spożywców „Społem” w
Krośnie. Pomógł wielu ludziom ratując ich z rąk gestapo, dawał schronienie Żydom, pomagał
w znalezieniu bezpiecznego miejsca przetrwania. W czerwcu 1948 roku jako kierownik
wydziału Spółdzielni został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa za krytykę Związku
Sowieckiego i skazany na ponad dwa lata więzienia. Po odsiedzeniu w Przemyślu całego
wyroku pracował jako kasjer w Krośnieńskich Warsztatach Remontowych. Będąc w trudnej
sytuacji materialnej zaczął dawać korepetycje z języka niemieckiego oraz wrócił do
malarstwa, którym zajmował się przed wojną. Szybko zdobył uznanie w lokalnym
środowisku artystycznym i miał zamówienia. Nie organizował wystaw, prace sprzedawał na
bieżąco, żeby związać koniec z końcem. Jednocześnie, mimo wszystko, nadal pomagał
ludziom, był od 1960 roku terenowym opiekunem społecznym, załatwiał wiele spraw
związanych z niesieniem pomocy chorym, samotnym, pokrzywdzonym, pozbawionej opieki
młodzieży. Był znany i szanowany w Krośnie przede wszystkim jako społecznik, a nie artysta
malarz.
Malarstwo Władysława Markiewicza reprezentują prace olejne na płótnie, tekturze oraz
akwarele rzadko przekraczające format bloków rysunkowych, przedstawiające pejzaże,
głównie okolic Krosna, fragmenty miasta w różnych ujęciach, pejzaże z drobnym sztafażem, sceny z prac polowych, kwiaty, a także „wdzięczne” Madonny naśladujące dzieła Rafaela. Krajobrazy, widoki miasta czy kwiaty były malowane z natury, oparte na nienagannym warsztacie, znajomości perspektywy i dbałości o szczegół, a później długo wykańczane w domu, obserwowane w różnym świetle i uzupełniane jakimś nowym, barwnym refleksem. Posiadają harmonijną, wysmakowaną kolorystykę.

W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, w których powstała większość obrazów, tak
skrupulatna i czasochłonna praca nad dziełem była niezwykłą rzadkością. Artyści raczej nie
„cyzelowali” pędzlem swoich obrazów tak, jak robił to Władysław Markiewicz. Inspiracją
jego malarstwa była natura i miłość do ojczystego krajobrazu, w szczególności do Głowienki
i Krosna. Częstym motywem występującym w jego pracach jest droga, wiejska chata, być
może dlatego, że z niej wyszedł i idąc przez życie, tam, gdzie prowadziły go kręte ścieżki
losu, bardzo wiele przeszedł, tak dosłownie, jak i w przenośni.
Artysta tworzył w czasach, w których działali tacy twórcy jak Stanisław Kochanek (1905-
1995) i Władysław Niepokój (1905-1985). Ten ostatni był częstym gościem w jego domu,
również mistrz Stanisław, który mieszkał w pobliżu, wstępował, aby zobaczyć i ocenić nowe
prace. Władysław Markiewicz zmarł 31 grudnia 1986 roku w Krośnie i został pochowany na
Cmentarzu Komunalnym. W zbiorach Muzeum Podkarpackiego w Krośnie znajduje się sześć
jego prac. Wiele jego obrazów pozostaje w rozproszeniu, choćby w Stanach Zjednoczonych,
skąd miał zamówienia od tamtejszej Polonii. Prezentowane na wystawie prace pochodzą ze
zbiorów Muzeum Podkarpackiego w Krośnie oraz kolekcji prywatnych. Ekspozycja czynna
od października do końca grudnia 2023 roku.

Kuratorzy wystawy: Bogusław Kolarczyk, Robert Kubit
Współpraca: Anna Guz
Opracowanie graficzne, skład: Julia Komornicka
Korekta: Katarzyna Krępulec-Nowak

INSTYTUCJA KULTURY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO

Logo województwa Podkarpackiego

Konto Muzeum Podkarpackiego w Krosnie Bank Pekao SA 14 1240 2311 1111 0010 9647 7149

Muzeum Podkarpackie w Krośnie © 2024. WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE.

Skip to content