Karpacka Troja

„Wały Królewskie” czy „Karpacka Troja” to nazwy, które sugerują coś wyjątkowego. Odnoszą się one do miejsca, które znajduje się w Trzcinicy koło Jasła, w południowo-wschodniej Polsce. Miłośnicy przeszłości interesowali się tym miejscem od dawna. Już w XIX wieku odkryto tu bożyszcza pogańskie,
a w latach 50. XX wieku na wzgórzu nad Ropą potwierdzono obecność grodu wczesnośredniowiecznego. Prawdziwe rewelacje i ponad 200 tysięcy zabytków archeologicznych przyniosły badania wykopaliskowe prowadzone tu od 1991 roku. Odkryto wtedy pozostałości najstarszego grodu w Polsce, z początków epoki brązu, który zbudowała ludność tzw. grupy pleszowskiej kultury mierzanowickiej już ponad 4100 lat temu. Około 1650 roku przed Chrystusem zamieszkała tu i rozbudowała oraz rozbudowała ten gród ludność wielkiej cywilizacji początków epoki brązu, tzw. kultury Otomani-Füzesabony. Funkcjonował on do około 1350 roku przed Chrystusem. Ponad dwa tysiące lat później, około 780 roku po Chrystusie Słowianie zbudowali tu, na ruinach poprzednich fortyfikacji, potężny, wieloczłonowy gród obronny, który dotrwał do około 1030 roku. Precyzyjne datowanie dendrochronologiczne mówi, że jest to najstarszy słowiański gród obronny w Polsce. Okazało się, że stanowisko archeologiczne nr 1 w Trzcinicy jest jednym z najważniejszych w Polsce i Europie Środkowej.

Na bazie tych odkryć, w trosce o ochronę ważnego dziedzictwa kulturowego powstał w 1998 roku pomysł zbudowania tu skansenu archeologicznego. Jego koncepcja została przygotowana w roku 2004 przez badacza grodziska Jana Gancarskiego. Dzięki dofinansowaniu z Norweskiego Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego w latach 2007-2009 został wybudowany skansen, otwarty w czerwcu 2011 roku, jako oddział Muzeum Podkarpackiego w Krośnie. Ze względu na nawarstwienia kilku osad na siebie, unikatowość i ilość zabytków oraz związki z obszarami śródziemnomorskimi nazwano go Karpacką Troją. Jest to miejsce, w którym możemy dotykać odległej przeszłości. Wiernie zrekonstruowano tam fragmenty obwarowań, bram i domostw wraz z ich wyposażeniem. Ukazujemy w nim życie dawnych mieszkańców grodu w każdym jego aspekcie oraz odkryte tam zabytki. Historię tego miejsca pokazuje obrazowo także prezentowany w trakcie zwiedzania film „Trzcinica Karpacka Troja”. Miejsce to ożywa również dzięki działalności edukacyjnej, naukowej, doświadczalnej i odtwórczej, a organizowane tu wielkie imprezy plenerowe pozwalają poznać smak pradawnej rzeczywistości. Wystawa niniejsza zapozna Państwa z obiektem nazwanym „Karpacką Troją”. Proszę zobaczyć co kryje to niezwykłe miejsce.