Jan Gancarski
Dyrektor Muzeum Podkarpackiego w Krośnie
zaprasza na otwarcie wystawy czasowej
POWRÓT NIEPODLEGŁEJ
oraz wspólne śpiewanie
pieśni patriotycznych
15 sierpnia (środa) 2018 r., godz. 17.00
Pałac Biskupi, ul. Piłsudskiego 16
11 XI 1918 r. Polska po 123 latach niebytu na mapach politycznych Europy odzyskała niepodległość. Było to możliwe dzięki wytrwałości i ofiarności społeczeństwa polskiego, które w okresie zaborów przekazywało nowym pokoleniom przywiązanie do tradycji i kultury narodowej. W obliczu nieuchronnego wybuchu konfliktu zbrojnego, Polacy stanęli przed dylematem, po której stronie sporu opowiedzieć się. Część społeczeństwa opowiedziała się po stronie Józefa Piłsudskiego i jego Legionów, które u boku armii austro-węgierskiej i niemieckiej miały bić się z Rosją o niepodległość ojczyzny. Inni, w tym Roman Dmowski, wierzyli w zjednoczenie się ziem polskich poprzez sojusz z Rosją i państwami ententy. Oznaczało to dla setek tysięcy Polaków zmobilizowanych do armii państw zaborczych bratobójczą walką o wspólny, wymarzony cel – wolną ojczyznę.
W XI 1916 r. cesarze Niemiec i Austrii ogłosili tzw. Akt 5 listopada, w którym proklamowali odrodzenie państwa polskiego na ziemiach odebranych Rosji. Kilka miesięcy później w Rosji obalono carat, a nowe władze uznały prawo Polaków do samostanowienia. Wkrótce zdecydowali się na to Francuzi i Brytyjczycy. Widząc, że państwa centralne nie są gotowe przyznać Polsce rzeczywistej niepodległości, Piłsudski zerwał z nimi i został internowany, Legiony rozwiązano a część żołnierzy – internowano.
Na rzecz sprawy polskiej lobbowali na Zachodzie przedstawiciele polskiej kultury. Wśród nich był Ignacy Paderewski. W wyniku jego zabiegów Woodrow Wilson, prezydent USA, w swoich 14 punktach zawarł postulat odbudowy Polski niepodległej z dostępem do morza.
W lutym 1918 r. państwa centralne zawarły niekorzystny z polskiej perspektywy pokój brzeski z Ukrainą, a rozczarowani Polacy ostatecznie zerwali z nimi współpracę.
Gdy w październiku i listopadzie 1918 r. kończyła się wojna na Zachodzie i nastąpił rozpad Austro-Węgier, Polacy przystąpili do rozbrajania okupantów i tworzenia niezależnych instytucji państwowych. Uwolniony przez Niemców Józef Piłsudski przyjechał do Warszawy, gdzie 11 listopada 1918 r. przejął z rąk Rady Regencyjnej pełnię władzy cywilnej i wojskowej przyjmując funkcję Naczelnika Państwa. Rozpoczął się nowy etap w historii Polski.
Odrodzenie Polski niepodległej nie byłoby możliwe, gdyby nie współpraca osób o bardzo odrębnych poglądach politycznych. To w poczuciu wyższych wartości, „zakopywano” spory, prowadzono dialog i podejmowano współpracę. Rok 1918 r. dobitnie pokazał, że zjednoczeni Polacy skłonni są do tworzenia wielkich rzeczy, które na pierwszy rzut oka wydają się być niemożliwymi.
Wystawa „Powrót Niepodległej” będzie czynna w Muzeum Podkarpackim w Krośnie od 15 VIII do 25 XI 2018 r. Ma ona charakter edukacyjny, ale zaprezentowano na niej wiele ciekawych zabytków pokazujących kolejne etapy drogi do niepodległego państwa polskiego. Oprócz wątku ogólnopolskiego w szerokim aspekcie została zaprezentowana także historia Krosna i krośnian, którzy działali i walczyli na rzecz niepodległej Polski.Wystawa została przygotowana ze zbiorów: Muzeum Podkarpackiego w Krośnie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego oraz zbiorów prywatnych.
Wystawa została zorganizowana we współpracy ze Stowarzyszeniem Strzeleckim „Sokół” w Krośnie
Kurator wystawy: Łukasz KycWspółpraca: Czesław Nowak, Katarzyna Krępulec-Nowak, Krzysztof Babinetz, Edward Frydrych, Dział Obsługi Zwiedzających, Grzegorz Sitek, Magda SzyszlakOpracowanie graficzne: Julia Komornicka