Polska na emigracji

Wystawa stała „Polska na emigracji”

Dzięki utworzeniu magazynów studyjnych Działu Artystycznego, sala, w której dotychczas przechowywane były zbiory malarskie, została dostosowana do celów ekspozycyjnych. Umożliwiło to utworzenie nowej wystawy stałej – w 2022 roku otwarta została ekspozycja „Polska na Emigracji”, która w ujęciu chronologicznym prezentuje blisko trzysta eksponatów z bogatego zbioru poloników przekazanych w darze Muzeum Podkarpackiemu w Krośnie przez Stowarzyszenie Muzeum Wojska Polskiego we Francji.

Ekspozycja rozpoczyna się od zaprezentowania pamiątek związanych z okresem tzw. wielkiej emigracji. Wśród nich zobaczyć można odznaczenie należące do płk. Leopolda Kraczkiewicza: Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari oraz Krzyż Oficerski Legii Honorowej; złoty dukat z okresu powstania listopadowego; szklany ryngraf patriotyczny podarowany w 1898 roku Kazimierzowi i Bronisławie Dłuskim; płaskorzeźbę autorstwa Roberta Coutin przedstawiającą Fryderyka Chopina czy medalion z przedstawieniem Adama Mickiewicza autorstwa Pierre-Jean David d’Angers.

W kolejnej części ekspozycji zaprezentowano pamiątki z okresu walk o niepodległą Polskę. Są to zarówno orły wojskowe Legionów Polskich, z najcenniejszym orłem I Pułku Ułanów Legionów, jak i pamiątki po żołnierzach „błękitnej” armii gen. Józefa Hallera. Najcenniejszym zabytkiem z tego okresu jest orzeł z głowicy drzewca sztandaru wojskowego Armii Polskiej we Francji z 1917 roku, projektu Blanki Korab-Mercere oraz oryginalna fotografia portretowa z 1890 roku przedstawiająca Ignacego Jana Paderewskiego z autografem. Tą część wystawy uzupełniają archiwalne dokumenty.

Zaakcentowano również okres międzywojenny. Ciekawie prezentuje się srebrna papierośnica ofiarowana Józefowi Lipskiemu przez pracowników ambasady polskiej w Paryżu w 1924 roku oraz fotografia portretowa Władysława Sikorskiego z tego samego roku, z podpisem generała.

Bogaty jest zbiór eksponatów z okresu drugiej wojny światowej. W tej części sali wyeksponowano liczne pamiątki po żołnierzach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (orły, naramienne znaki rozpoznawcze, mundury i elementy wyposażenia żołnierskiego). Najcenniejszym artefaktem jest srebrna papierośnica należąca do generała Władysława Sikorskiego z wygrawerowanym autografem. Całość uzupełniają niezwykle cenne archiwalia, a wśród nich oryginalne pisma generała Władysława Sikorskiego z września 1939 roku oraz dokumenty wytworzone przez struktury Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie. Ciekawie prezentuje się ulotka wydana przez miasto Breda dla żołnierzy I Polskiej Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka. Wyakcentowano także pamiątki po żołnierzach Narodowych Sił Zbrojnych i Brygady Świętokrzyskiej, w tym m.in. Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nadany pułkownikowi Tadeuszowi Boguszewskiemu. Ekspozycję kończą oryginalne wydawnictwa i archiwalia wydawane na Zachodzie przez Polaków, którzy po wojnie pozostali na emigracji.

Wystawę „Polska na emigracji” uzupełnia bogaty zbiór oryginalnych grafik i plakatów. Wśród nich wyróżniają się grafiki z przełomu XVII i XVIII w. autorstwa Nicolasa Bonnart przedstawiające Teresę Kunegundę Sobieską i Katarzynę Opalińską, żonę Stanisława Leszczyńskiego oraz miedzioryt kolorowany „Pożegnanie Księcia Poniatowskiego z rodziną”. Szczególną uwagę zwraca oryginalny plakat Centrum Rekrutacyjnego do Armii Polskiej we Francji z 1917 roku, linoryt autorstwa Janusza Złoniakowskiego prezentujący postać marszałka Józefa Piłsudskiego w zbroi z berłem i mieczem; francuski plakat „Katyń, las śmierci” czy wydany w Paryżu w 1953 roku plakat wzywający do uwolnienia Kardynała Stanisława Wyszyńskiego. Ponadto wyeksponowano plakaty wydawane w Londynie zachęcające do wstępowania w szeregi Polskich Sił Zbrojnych oraz te wydawane w zachodniej Europie w okresie Solidarności.