Dom znajdujący się przy głównej ulicy prowadzącej niegdyś od Bramy Węgierskiej do Rynku wzniesiony został w 1826 roku w stylu klasycystycznym. W drugiej połowie XIX wieku był siedzibą starostwa powiatowego, a później mieszkał tam również Jan Szczepanik, wybitny wynalazca zwany „polskim Edisonem”, o czym wciąż przypomina tablica pamiątkowa ufundowana w stulecie jego urodzin. Od 1888 roku budynek stanowił własność lekarza miejskiego doktora Dionizego Mazurkiewicza.
Pochodził ze Zręcina, ale wcześnie osierocony, zamieszkał u ciotki w Krośnie. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Krośnie kontynuował naukę w gimnazjum w Jaśle, a następnie w seminarium w Krakowie. Pracę pedagogiczną rozpoczął jako nauczyciel ludowy w Potoku, a później pracował w szkołach w Lubatówce i Korczynie. Już w latach szkolnych zajmował się projektowaniem wynalazków, pracował m.in. nad camera obscura. W Krośnie zrodziły się jego pierwsze pomysły dotyczące tkactwa. W jego planach miasto to miało stać się wielkim ośrodkiem tkackim. W czasie pobytu w Korczynie interesował się fotografią barwną oraz wynalazkami w dziedzinie tkactwa. W 1896 roku porzucił zawód nauczyciela i przeniósł się do Krakowa, a sześć lat później zamieszkał w Tarnowie. W tym okresie dokonał wielu odkryć. W dziedzinie tkactwa ulepszył maszynę Żakarda oraz był autorem urządzenia mechanicznego tkania gobelinów przy zastosowaniu techniki elektro-fotograficzno-optycznej (1896 r.).
Jego wynalazki wniosły poważny wkład w rozwój fotografii barwnej, filmu kolorowego, telewizji, filmu dźwiękowego czy telekomunikacji. Już w 1899 roku stworzył barwny film małoobrazkowy, odkrycia w tej dziedzinie wykorzystały później na skalę przemysłową firmy Kodak i Agfa. Nieobca mu była aeronautyka. Snuł plany budowy sterowca, aeroplanu, samolotu z ruchomymi skrzydłami oraz helikoptera z podwójnymi śmigłami. Opatentował tkaninę kuloodporną, fotosculptor (urządzenie do malowania rzeźby z możliwością kontroli optycznej), caloridul (samoczynny regulator ciągu kominowego w paleniskach kotłowych). Ze względu na wszechstronność zwano go „polskim Edisonem”. Korespondował z wieloma wybitnymi wynalazcami swego czasu. Był zapraszany do większości państw europejskich, a nawet do USA i Chin. Mark Twain, który chciał zakupić prawa do jego wynalazków, poświęcił mu kilka artykułów i uczynił bohaterem dwóch nowel.
był cenionym lekarzem miejskim, sądowym i kolejowym. W latach siedemdziesiątych XIX wieku dzielnie walczył z epidemią cholery w regionie, pomagał i leczył dzieci z zakładu wychowawczego księdza Bronisława Markiewicza w Miejscu Piastowym. Był niezwykle aktywnym społecznikiem naszego miasta, patriotą i uczestnikiem powstania styczniowego. Był również radnym miejskim, a do swej śmierci również działaczem Towarzystwa Zaliczkowego oraz działaczem i prezesem Towarzystwa Mieszczańskiego „Zgoda”.
W gronie krośnieńskiej socjety słynął jako miłośnik sztuk pięknych, utrzymywał kontakty z działającymi w środowisku artystami, Sewerynem Bieszczadem, Henrykiem Grabińskmi, Aleksandrem Gryglewskim.
W 2002 roku na budynku uroczyście odsłonięto tablicę pamiątkową, związaną z niezwykłym darem Pani doktor Marii Nagajowej, która przekazała kamienicę Muzeum Podkarpackiemu w Krośnie. Tablica owa głosi:
Kamienicę tę w latach 1886-1888 zakupił,
mieszkał w niej, pracował i zmarł
dr med. DIONIZY MAZURKIEWICZ (1845-1902),
powstaniec z 1863 r., ceniony lekarz miejski i kolejowy, społecznik i filantrop.
Tu przyszli na świat i wychowywali się pod opieką matki
MARII Z JABŁOŃSKICH (1859-1938) jego synowie:
AUGUST (1889-1968), nauczyciel krośnieńskich szkół,
wybitny znawca, miłośnik i popularyzator
dziejów miasta i regionu, społecznik i współtwórca muzeum;
STANISŁAW (1891-1922), inżynier, kapitan WP,
uczestnik I wojny światowej i walki 1918-1921;
ANDRZEJ (1893-1968), inżynier chemik,
pionier naukowej organizacji bezpieczeństwa pracy w Polsce.
Wypełniając wolę swego ojca Augusta,
dr MARIA Z MAZURKIEWICZÓW NAGAJOWA
przekazała w 2001 roku połowę kamienicy
w darze Muzeum Podkarpackiemu,
które tę tablicę ufundowało w stulecie śmierci
DIONIZEGO MAZURKIEWICZA.
Krosno, 21 czerwca 2002
© Muzeum Podkarpackie w Krośnie 2024
