do 12 czerwca 2023
„…Udaję się do słynnego blacharza Bratkowskiego: – Panie! Lampy mi trzeba na to, a na to – takiej a takiej! – Próbujemy, poprawiamy […] było już cokolwiek. Mówię Mikolaszowi: – Panie! Kupmy więcej tego oleju! […] – Na co? Będziemy go pili? […] – Będziemy świecić […] Okazuję mu lampę […] jeszcze nie wierzy. Wtem po dziennikach głoszą: lampy wynalezione do pinoliny i kamfiny naumyślnie. Sprowadzam – zapalam: Cudo! Nie światło! Mikolasz uwierzył! – R. 1853 na swoją firmę podjął się szpital główny oświetlić naftą – podjął się na niższy grosz od wszystkich – należałem znowu do spółki. […] ja najpierwszy w Galicyi – oświetliłem we Lwowie szpital główny zwany: u Pijarów. W krótce wyjechałem do Gorlic”.
Szczęsny Morawski, „Światek Boży i życie na nim”, Rzeszów 1871
Wystawa „170 lat oświetlenia naftowego” w atrakcyjny sposób przedstawi jedno z najwybitniejszych osiągnięć w dziejach historii oświetlenia na tle najważniejszych intencjonalnych źródeł światła. Spektrum wystawy tworzą unikatowe eksponaty i materiały archiwalne związane z początkami oświetlenia naftowego. Uzupełnieniem ekspozycji będą nigdy wcześniej nie prezentowane obiekty pochodzące z renomowanych wytwórni europejskich i amerykańskich, stanowiące dowód praktycznego zastosowania nowatorskiego pomysłu Ignacego Łukasiewicza.
W 2022 roku obchodziliśmy 200. rocznicę urodzin Ignacego Łukasiewicza, wielkiego Polaka, filantropa, patrioty, a przede wszystkim twórcy polskiego przemysłu naftowego i lampy naftowej. By uczcić jego pamięć i osiągnięcia Muzeum Podkarpackie w Krośnie przygotowało dwie wystawy czasowe. „Ignacy Łukasiewicz. Człowiek, który zmienił świat” oraz „Ignacy Łukasiewicz. 200. rocznica urodzin twórcy polskiego przemysłu naftowego”. Na rok 2023 przypada 170. rocznica pierwszego praktycznego użycia lampy naftowej, zaprojektowanej przez Ignacego Łukasiewicza, a wykonanej przez lwowskiego blacharza Adama Bratkowskiego. Lampa ta używana była wyłącznie do celów laboratoryjnych, co umożliwiło konstrukcję w pełni funkcjonalnych lamp, z których pierwsza zapłonęła dokładnie 31 lipca 1853 roku, podczas nocnej operacji przeprowadzonej w szpitalu na lwowskim Łyczakowie.
W zbiorach Muzeum Podkarpackiego w Krośnie znajduje się jedna z najcenniejszych na świecie kolekcji lamp naftowych. W jej skład wchodzą zarówno bogato zdobione lampy salonowe, jak i te najpopularniejsze i najprostsze, gospodarcze, które pojawiły się w domach milionów ludzi na całym świecie zaledwie już po kilku latach od wynalezienia nafty, a tanie i doskonałej jakości światło przestało być przywilejem ludzi bogatych. Ambicją i jednym z priorytetowych założeń strategii naszego muzeum jest systematyczne powiększanie kolekcji o unikatowe eksponaty z dziedziny historii oświetlenia. Wystawa „170 lat oświetlenia naftowego” jest okazją do zaprezentowania najcenniejszych obiektów pozyskanych w ostatnich latach. Ważnym elementem uzupełniającym temat będą materiały archiwalne i zdjęcia ze zbiorów Muzeum Podkarpackiego w Krośnie dotyczące pionierskiej działalności naftowej Ignacego Łukasiewicza. Ekspozycja w znacznym stopniu przyczyni się do pogłębienia wiedzy dotyczącej historii oświetlenia, a w szczególności lampy naftowej oraz początków polskiego i światowego przemysłu naftowego.
Kurator wystawy: Krzysztof Gierlach – kustosz, kierownik Działu Historii Oświetlenia
Autorzy wystawy: Krzysztof Gierlach, Tomasz Pisarek
Skład, opracowanie graficzne: Julia Komornicka
Współpraca: Dział Oświatowo-Promocyjny, Dział Obsługi Zwiedzających, Edward Frydrych
Fotografie: B. Bajorski, K. Gierlach, S. Grabowska, A. Nawrocki, T. Poźniak, P. Wilusz, zbiory Muzeum Podkarpackiego w Krośnie, zbiory Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce, Narodowe Archiwum Cyfrowe